Nolol Wanaag

Aamus in wax lagu arkhiyaa waa sida ugu habboon marka dad dhexdood la joogo, isla markaana ugu xawaaraha badan. Laakiin cod dheer oo wax lagu akhriyaana waxa ay leedahay faa’idooyin ay ka mid yihiin carruurta oo ah dhinaca waxbarashada iyo xasuusta, iyo nafsad ahaan oo ay ku beerto furfurnaanshiyo bulsho. Halka ay dadka waaweyn u leedahay faa’idooyin ah xoojinta awoodda …

Marka aad dhameysid akhriska casharkaan ku saabsan sida loo isticmaalo waqtiga, waxaad heleysaa hadiyad waqti ah oo aad ku sameyn kartid waxyaabo badan oo aad u baahan tahay. Waxa kaliya ee aad u baahan tahay waa inaad ka takhalustid afar shey si aad u joojisid khasaarinta waqtiga. Jooji booqashada badan ee internetka Waxaa marba marka ka sii dambeysa fududaanaya booqashada …

Cilmigu waxa uu hore u caddeeyey in qaab nololeedkeennu uu kaalin muhiim ah ka qaato cimridhererka iyo in aynaan da’da u jabin. Saynisyahanno ka tirsan jaamacadda North Western ee dalka Maraykanka ayaa baadhis cilmiya oo ay arrintan ku sameeyeen ku xaqiijiyey in hab-nololeedka qofka iyo cuntooyinka uu cunaa ay u horseedi karaan cimridherer iyo in aanay da’du fadhiisin ama sabab …

‘Impostor syndrome’ Waa xaalad nafsadeed lagu arko boqolkiiba 70 dadka guusha ka gaadha nolosha. Waxa uu qofku dareemayaa in aanu mudnayn guulaha uu gaadhay. Kalsoonidarro badan ayaa ku abuurmaysa, waxa aanu cabsi ka qabaa in dadka ku xeerani ay ogaadaan in aanu u qalmin sumcadda iyo magaca uu bulshada ku dhex yeeshay iyo heerka aqooneed iyo garasho ee ay ka …

Dhisnaanta jirku waa mid u leh xiiso gaar ah qof kasta oo kamid ah bulshada, waa riyo cajiib ah oo hirgalinteedu wadato farxad iyo furfurnaan. La dagaalanka cayilka ama dhimida culeyska jirka ayaa u baahan waqti iyo go’aan adag. in badan oo bulshada ka mid ah ayaa la daalaa dhacaya sidiiay u dhimi lahaayeen cayilka saaran halka qaar badana ay isugu dayayaan …

Marka da’da Afartan jirka laga gudbo waxaa inta badan bilowda arrimo aanu qofku marka hore aad uga warwari jirin oo markan noqda xaqiiqo hortaalla. Waxaa ka mid ah caafimaadka oo dhalinyaronimada aad loo dayaco, waxa kale oo ka mid ah quruxda jidheed oo uu qofku si gaar ah u daneeyo, isaga oo ka warwarsan in qaab-dhismeedka jidhkiisa iyo muuqaalkiisu ay …

Korodhka dadka waxbartay iyo nolosha xawaaraha ku socota ee adduunku waxa ay sababeen in qof kasta uu ku fikiro sidii uu muddo gaaban ku gaadhi kari lahaa halka ugu sarraysa. Sumcad uu bulshada ku dhex yeesho iyo mansab uu ka helo dhaqaale noloshiisa ku filan ayaa ka mid ah arrimaha dadka casrigan riixaya. Laakiin qaladka ugu weyn ee ay dadkani …

Imisa jeer ayaa ay kugu dhacday in buug ama qoraal kale oo aad xiisaysay haddana aad dib u dhigatay akhriskiisa, adiga oo nafta u sheegaya in hadda aanad waqti kugu filan haysan. Wahsiga, shaqo dib u dhigashada iyo maahsanaantu waxa ay ka mid yihiin caadooyinka iyo dhaqannada ay inta badan ee dadka dunidu maanta ka cawdaan. Caalimka cilminafsiga ee William …

Ma tahay arday? Haddii aad tahay arday ma rabtaa inaad noqoto arday hirgalay, oo guulaysta? Haddii aad “haa” ku jawaabto labadaa su’aaloodba, su’aal kale: “Sidee baad u noqon kartaa arday wanaagsan oo aflaxa?”. Su’aashaas ayuu maqaalkani isku dayayaa inuu ka jawaabo. Inaad guulaysato iyo inaad guul daraysataa waa wax ku xidhan inaad marka hore hadaf iyo doonis leedahay. Hadafka iyo …

Waxaa waajib ah in qofku uu iska xilsaaro ilaalinta iyo wanaajinta caafimaadka maskaxdiisa, si uu u dhiirrigeliyo in unugyo cusubi ay kobcaan, ugana hortago hoos u dhaca maskaxda ku yimaadda mar kasta oo qofka da’diisu ay sii weynaato. Waxa aynu si gaar ah u eegaynaa dhinaca nafaqada iyo cuntada, maadaama oo nooca iyo xaddiga cuntada aynu maalin kasta cunnaa ay …

Waxaa jira halkudheg afka Shiinaha ku jira oo yidhaahda, “Haddii aad doonayso farxad saacad ah, qadada kaddib seexo. Haddii aad doonayso mid maalin dhan ahna kalluumaysi u bax. Haddii aad raadinayso farxad sannad ah, waxa aad u baahan tahay lacag, laakiin haddii aad doonayso mid noloshaada oo dhan ah, qof caawi” Cilmibaadhiso caafimaad ayaa daahfurtay in qofka oo caawiya dadka …

Waxa aynu maraynaa duni xawaaraha horumarka ay ku socoto iyo isbedellada togan iyo taban ee joogtada ahi ay u ekeysiiyeen, in waqtigu uu intii hore ka dheeraynayo. Cadaadis dhinac kasta oo nolosha ah taabanaya ayaa joogto ugu sii kordha qof kasta, arrimahaasi waxa ay qasab ka dhigayaan in qofku uu joogto maskaxdiisa uga faaruqiyo hadba wixii afkaar iyo hindiseyaal ah …

Qaraxa taayirku waa mid ka mid ah sababaha ugu badan ee shilalka gaadiidka, gaar ahaan marka safarrada lagu jiro oo uu keeno isku dhac gaadiid ama in gaadhigu uu qallibmo (Gaddoomo). Qaddar lama baajiyo, waxa se muhiim ah in qofka darawalka ahi uu barto dhammaan hababka badbaado ee uu kaga hortegi karo khatartaas, waxaa ka mid ah in uu barto …

Qof kasta oo garaadkiisu sarreeyaa waa uu garan karaa in cadhadu ay tahay xaalad daciifnimo ah oo uu qofku maro, haddii kale waxa aynu cadhada ku macnayn karnaa dareen raadayn taban ku yeesha caqliga oo sida badan qofka ku dirqiya in uu qaato go’aamo qaldan ama khatar ah, sidaa awgeed qof kasta oo cadhooda talada u horreysa ee la gudbooni …

Inkasta oo marar badan si cilmiya loo sheegay in raalligelinta ay u fiican tahay caafimaadka nafsadeed ee qofka iyo xidhiidhka bulshada, haddana dadka qaar waa ay ku adagtahay. In ay is illowsiiyaan ama ay si badheedh ah uga warwareegaan ayaa kala fudud in ay raalli gelin siiyaan cid ay ku gefeen. Daraasado badan oo ay xeeldheereyaasha cilminafsigu arrintan ku sameeyeen …