Cuntada & Nafaqada

Dadka u diran caafimaadkoodu waxa ay marar badan ka fikiraan cabbitaanka caafimaad ahaan ugu fiican ee ay wanaagsan tahay in ay subaxda hore maalintooda ku bilaabaan, si ay uga badbaadaa dhibaatooyinka dheefshiid ama dhibaato kale oo caafimaad. Waa arrin ay muhiim tahay in qof kastaa uu is weydiiyo, maadaama oo ay marar badan dhacdo in cabbitaanno iyo cuntooyin ay naftu …

Waxaan halkaan ku soo aruurinay liiska cuntooyinka suxuurta ku haboon: Dufannada caafimaadka uroon: Isticmaalka dufannada caafimaad u wanaagsan waxay ku siinayaan dareen dheregsanaan ah maalintii oo dhan. Dufannadan waxaa ka ka mid ah miraha afakaadhada, subagga lawska iyo miraha qoondarka (flaxseeds) ee shiidan. Barootiinta: Barootiinta oo suxuurta lagu darsado waxay kaa ilaalinaysaa gaajada inta aad sooman tahay. Barootiintu waa nafaqo …

Cuntooyinka aan u fiicneyn caafimaadka dheefshiidka: Cuntooyinka xun: Cuntooyinka ka samaysan labeenta caanaha sida farmaajada iyo caanaha ayaa ah kuwa keena calool istaag. Hadii aad arintaan ogaato waxaad isku daydaa inaad yareyso ama joojiso cunnooynka ka samaysan labeenta caanaha. Cunooyinka fudud ama marwalba diyaarsan (fast Food) Cunooyinkaan ayaa ah kuwo dadku ay cunaan inta badan xiliyada ay mashquulka yihiin oo …

Waxaa jira waxyaabo badan oo cunto ahaan aynu u isticmaalno laakiin in badan oo innaga mid ahi aanay ogeyn in dawo ahaan loo isticmaali karo, ma’aha in cunistooda oo keliyi dawo tahay, balse sida oo kale maris ahaan loogu adeegsan karo dawo. Loren Bowen oo ah qoraa u dhalatay dalka Maraykanka oo ku xeeldheer caafimaadka ayaa dhowaan iftiimisay in ay …

Shaaha huruuda leh waa shaah dhireed dawo ah oo laga sameeyo geedka huruuda oo qoyan ama huruudda budada ah. Sida oo kale, shaaha huruuda leh waxaa lagu darsan karaa waxyaabo kale sida sinjiibiil, liin dhanaan, caano, malab iyo filfil si loo kobciyo dhadhankiisa wacan iyo nafaqadiisa. Daraasad lagu daabacay joornaalka cunnada waxaa lagu arkay in huruuda oo lala isticmaalo filfisha …

Dufanka cuntooyinka inta badan ku jira, gaar ahaan hilibka xoolaha ayaa marka uu jidhka ku ururo waxa uu keenaa khataro badan oo caafimaad, kuwaas oo ay ka mid yihiin Kalastaroolka iyo in xididdada dhiiggu ay xidhmaan. Qormadan ayaa shabakadda caanka ah ee MBC ay ku sheegaysaa noocyo ka mid ah khudradaha dalkeenna laga helo oo si yaab leh u gubi …

Cunno nafaqadeeda ay isku dheeli tiran tahay oo la cuno xilliga uurka waxay sare u qaadaa koriimada iyo dhismaha jirka uurjiifka, waa muhiim inaad ogaatid nafaqo noocee ah ayaad u baahan tahay iyo meesha laga helo nafaqooyinka. Ma jirto cuno mid ah oo la dhihi karo waxaa loogu talagalay uurka. Xaqiiqada ayaa waxay tahay uur iyo uur la’aanba waa muhiim …

Omega-3 waa nooc ka mid ah dufannada laga helo cuntooyinka kaas oo waxtar ballaaran u leh caafimaadka. Waa dufan lagu sameeyay cilmi baarisyo badan. Dufankani waxa uu xambaarsan yahay faa’idooyin  aan la soo koobi karin waxaana uu wax u taraa wadnaha, xididada dhiigga, qanjirrada, murqaha, lafaha iyo maskaxda. Meelaha ugu fiican ee laga helo dufanka omega-3 waxaa ka mid ah; …

Babaayga waxaa lagu tiriyaa cunnooyinka ugu caafimaadka sababtuna waa nafaqooyinka tirada badan ee uu xambaarsan yahay. Waxa uu hodan ku yahay fitamiinno iyo macdano ay ka mid yihiin phosphorus, copper, potassium, iron, kalsiyaam, manganese iyo magnesium. Sidoo oo kale, babaaygu waxa uu qani ku yahay fitamiin A, fitamiin C, fitamiin E, fitamiinnada B-complex iyo maadooyinka sunsaarista. Sonkorta ku jirta babaayga bisil …

Muslimiinta badankoodu, iyaga oo ku dayanaya rasuulkoodii Muxammed (NNKH), xilliga soonka waxa ay ku afuraan midhadh timir ah. Haddaba marka laga tago in ay sunne tahay, maxaa kale oo faa’ido caafimaad ah oo ay jidhka u leedahay? Faa’idooyinka degdegga ah ee ku afurista timirta Jidhku waxa uu ka helaa tamar xooggan oo mar keliya jidhka wada gaadha Waxa ay dawo …

In kasta oo si guud cuntooyinka waxtarka caafimaad leh ay u siman yihiin ragga iyo dumarku, haddana sida ay marar kala duwan xaqiijiyaan culimada caafimaadku, waxaa jira kuwo waxtarkaas caafimaad ee ay aadamaha siiyaan sii kala tayo iyo awood badan yahay marka loo eego kala duwanaanshiyaha jinsiga. Qormadan  oo aynu ka soo qaadannay shabakadda Al-Carabiya waxa aynu ku eegaynaa qaybo …

Bisha soon waxa ay sannadkan ku hagaagtay xilli xagaa oo lagu jiro bilaha ugu kulul sannadka, sidaa awgeed waxaa muhiim ah in aynu u talo urursanno hababka ugu fiican ee aynu isugu diyaarin karno u adkaysiga bisha soonka, gaar ahaan dhinaca cuntada oo ay tahay in laga xusho noocyada jidhka biyaha u ilaalinaysa isla markaana firfircooni iyo tamar siinaysa, saacadaha …

Sannad kasta bilowga bisha soon iyo horraanteedaba waxa ay dhakhaatiirtu soo saaraan talooyin caafimaad oo qofka muslimka ah ka caawinaya in uu cibaadadan qaaliga ah guto, isaga oo dhinaca kalana ka helaya caafimaadkii jidheed ee ku jiray, kana fogaanaya khatartaha iman kara haddii qaladaad qofka ka dhacaan. Qormadan oo uu Geeska Afrika Afsoomaali u rogay waxa aynu ku eegaynaa talooyinkaas …

Haddii shaqada toddobaadka oo kugu badani ay kugu keento neerfis (Cadho badan), ama aad caado u leedahay cunista cuntooyinka degdegga ah ee inta badan baruurta kordhiya, ama xitaa aad tahay dadka lagu falay nuugista sigaarka oo khatar ku ah nolosha aadamaha, oo aad isku aragto dhiigkar, waxa aad ogaataa in sababta koowaad ee dhiigkarkaas kugu keentay ay tahay noocaas nololeed …

Xabxabka/qaraha: Xabxabka oo ah khudrad aad u macaan oo dunida guud ahaan laga xiiseeyaa waa il muhiim ah oo laga helo Faytamiinnada A iyo C, sidaa awgeed waxa ay khubarada caafimaadku ku taliyaan xilliga bisha soonka in si joogto ah luu cuno, gaar ahaan waxa u uu fiican yahay dadka aan marka hore ku fiicnayn cabbista biyaha, si uu ugu …