Cuntada & Nafaqada

Hooyooyinka ilmaha nuujiya gaar ahaan kuwa ugubka ah inta badan waxay ka welwelaan in caanaha naasahooda ay ku filan yihiin ilmaha iyo inkale. Hooyooyinka badankood waxay soo saaraan caano ku filan ilmahooda. Allah (SW) wuxuu ugu talagalay hooyo kasta in cunuggeeda caano ku filan in uu naaska u galiyay. Way dhici kartaa hooyooyinka qaar inay awoodi waayaan inay soo saaraan caano ku …

Sida aan wada ogsoonahay bulshada somaliyeed iyo wadamada soo koraya waxay doorbidaan cuntooyin dhaqameedka , siiba bulshada soomaliyeed cuntooyinka aan caadaysanay inaga oon u eegayn cafimaad ahaan nafaqo ahaan sida : canjeerada,bariiska ,baastada iyo caanaha Uma doorono cuntooyinkeena xag cafimaad ,xag nafaqo ,xag ka hortaga cudurada iyo difaacooda xag hormar maskaxeed iyo muuqaal kaba Maanta waxaan halkan qaadaa dhigi doonaa …

Natiijooyin daraasaddo Maraykan ayaa sheegtay in cunista midhaha lawska qaybta loo yaqaano (Walnut) maalin kaste laga yaabo in aad kaga kaaftoonto in aad u tagto dhakhtar ugu yaraan kuwa u nugul cudurka macaanka. Markii ay quuteen 56 gram ama 14 xabadood oo midhahan ah maalin kasta muddo 6 bilood ah waxa wanaagsanaaday hawl qabadka xididdada dhiig mareenadooda,waxana hoos u dhacay …

Cilmi baaris lagu sameyeey aya lagu ogadey in saliida qumbaha iney jirka ka caawiso in uu iska difaaco fayraska iyo bakteeriyada. waa saliid aad u qimo badan oo ay tahay inay guri walba taalo. Maqaarka ayaa mar la marsadaa, marna wad qadaneysaa, xata cuntada ayaad ku karsan kartaa. Saliida qumbahu waxa ay xamili kartaa dab aad u kulul. xaga saliidaha …

Huruuda oo afka qalaad lagu yiraahdo Turmeric ama Curcuma ayaa dawo ahaan loo isticmaali jiray kumanaan sano ka hor dalalka India iyo China. Dhowrkii sano ee u dambeeyay ayay saynisyahanadu iyo cilmi baarayaasha casriga ahi ogaadeen in huruudu tahay dawo dabiici ah oo lagula tacaali karo xanuuno badan Sidoo kale mudo aad u dheer ayay dadku u isticmaalayeen xawaash ahaan …

Saynisyahanka Caafimaadka ayaa ku taliyey isticmaalka khudaarta cagaaran oo ay sheegeen in ay u fiican tahay caafimaadka Indhaha dadka, iyada oo ay aad ugu sii fiican tahay dhanka araga oo ay kordhiso. Khubaradan saynisyahanka ah oo ka socday jaamacadda University of Harvard qaybteeda caafimaadka ayaa sheegay in cunitaanka Kaabashka iyo khudaarta kale ee cagaarani keento in ay indhuhu helaan awood …

Sabiibku waxa uu ka mid yahay waxyaalaha lagu dhex darro cuntooyinka marka la karinayo oo aynu aaminsanahay inuu wanaajinayo dhadhankiisa, laakiin waxa jirta faa’iidooyin kale oo uu si gaarka ah ugu leeyahay jirkeenna sida:- Sabiibku waxa uu u fiican yahay dadka ay aad hoos ugu dhacaan unugyadooda dhiigga cas, oo ah xaaladda afka qalaad lagu yiraahdo Anemia (Aneemiya) Sabiibku waxa …

Dr. Turan Karadenize oo ah professor barre ka ah kuliyada beeraha ee jaamacada Turkish Ordu University ayaa sheegay in hal miraha kiwi ga ah oo miisaankeedu yahay inta u dhaxaysa 50 ilaa 60 gram, ay dhici karto in ay daboolaan dhamaan baahiyaha jirka dadka waaweyn ee vitamin C ga maalintii. Dr. Karadeniz ayaa waxa uu ku taliyay in la cuno …

Waxa hubaal ah in dadka ku nool aduunka intooda badani ay bilaha soo socda la kulmayaan qabow aad u daran, hadaba si uu dadku uga haysto fikrad ama wacyi ku filan oo uu kaga hortagi karo dhaxanta, kuna ilaalino karo hab dhismeedka jirkiisa waxa haboon in uu isticmaalo toban ka mid ah cabitaanka iyo cunada (caqliga wanaagsani waxa uu ku …

Majalada Jarmalka ah ee Elle ayaa soo warisay in Rumaanku faa’iidooyin aad u wayn oo gaar ah uu u leeyahay jidhka iyo maskaxda si isku mid ah, waxana dhinac kale uu la dagaalama cudurada wadnaha iyo kansarka ka, waxa kale oo uu caawiyaa firfircoonida xasuusta,waxana kamid ah faa’iidooyinka kuwan soo socda. Ilo fitamiino: Cunista 175 garaam oo rummaan ah, waxa …

Misirku waa geed midhihiisa mar hore oo fog la ogaaday waana cuntada dadka saboolka ah eenan haysan hantik u filan oo ay ku iibsadaan hilib,sidaa daraadeedna waxa lagu magaacabay hilibka dadka sobool ka ah. Dhinac kale culumada nafaqadu(nutrition) ku maanta waxa ay rumaysan yihiin misirku in uu yahay cuntada ugu faa’idada badan uguna hodansan gabi ahaan, ma taqaana sababtaa? Bani’aadanku …

khabiirada cuntooyinku ardayda ayaa baahinayay qaar ka mid ah cuntooyinka xusuusta qofka u fiican, kuwaas oo ay kula talinayaan ardaydu in ay quutaan maalmaha imtixaanaadku ku soo dhow yihiin. Jariirada “Le Monde” ee ka soo baxda dalka Faransiiska ayaa  daabacday, liiska cuntooyin ay sheegtay in ay ardayga u fiican yihiin, oo ay xoojiyaan, firfircoonida jidhka, deganaanshaha maskaxda iyo qaybta xusuusta …

Cilmibaadhis ay dhowaan sameeyeen xeeldheerayaal ka tirsan jaamacadda Laval ee magaalada Quebec dalka Kanada ayaa daahfurtay in shukulaatada madow oo hore loogu ogaa in uu xaaladda nafsiga ah dejiyo dabeecaddana furfuro uu sidoo kalana raad caafimaad oo togan ku leeyahay caafimaadka hooyada uurka leh iyo ilmaha ay siddo. Cilmibaadhistani waxa ay caddaysay in gabadha oo xilliga uurka cunta shukulaatada  guud …

1. Ma ogtahay in caanaha geela ka faa’iido badanyihiin caanaha lo’da iyo adhiga? 2. Ma ogtahay in ey jiraan cuduro lala xidhiidhiyay caanaha lo’da balse aaney jirin cuduro lala xidhiidhiyay caanaha geela? 3. Ma ogtahay in isku-dheelitirka nafaqada caanaha geela ey ka sareyso caanaha kele, taasoo macnaheedu yahay in caanaha geela lagu noolaan karo in kabadan inta lagu noolaan karo …

Wakhtiyadan dambe waxa si fiican loo ogaaday in ay aad uga faa’iido badteen daawooyinka ka baxa dhirta kuwa kiimikada laga sameeyo ee warshadaha soo mara. Haddaba, shaaha sinjibiisha leh oo Soomaalidu aadka u amaanto, isla markaana ay u isticmaalaan in ay hargabka ama cudurro kale oo xun-dhuntu ka mid tahay dawo ka yahay, ayaa la si rasmi ah loo shaaciyey …