Health

Soonku waxa uu jidhka ku keenaan ingag badan, iyo in dhalaalka dabiiciga ahi ka guuro. Sidaa awgeed waxaa lama huraan ah in aynu helno habka ugu dhow ee aynu ku soo magdhowi karno midabguurka ama hoos u dhaca midabka dabiiciga ah ee maqaarka ku yimi, oo inta badan sababteedu tahay hoos u dhaca ku imanaya nafaqada cuntada uu qofku ka …

Cabitaanka dabiiciga ah waxaa uu baabi’iyaa oonka, waxaa laga helaa nafaqo, culaysna ma saaro beerka iyo kilyaha. Hadaba casharkaan waxaan soo qaadanaynaa cabitaan aad caafimaadka ugu roon oo laga samaynayo saddex shay oo dhulkeenna si fudud looga heli karo kuwaas oo kala ah tufaax, baytaraaf iyo karooto (dabocase). Cabitaankan, waxaa meelo badan dunida ka mid ah looga adeegsadaa in jirka …

Calool istaagga iyo mararka qaarkood nafaqadarradu waxa ay ka mid yihiin xaaladaha uu qofka waayeelka ahi kala kulmo soonka. Nidaam cunto oo caafimaadka u fiicani waa tallaabooyinka ugu horreeya ee uu qofku ku wanaajin karo xaaladdiisa caafimaad. Waxa aana muhiim ah in maskaxda lagu hayo in hal cunto oo qofka da’da ahi uu joogteeyo, xitaa haddii ay tahay cuntada u …

Waa mar kale iyo maqaaladeenii taxanaha ahaa oo aynu maanta ku faaqidi doono xanuunka gaastariga. Cudurkan ayaa ah mid haleela qaybo ka mid ah dheef-shiidka inta badana abbaara caloosha. Ereyga gaastari ayaa isagu ah mid aynu qalad fahanay islamarkaana aan ahayn sida aynu u naqaano ama u adeegsano. Ereygan ayaa isagu asal ahaan ka soo jeeda afka laatiin-ka oo inaga …

In kasta oo si guud cuntooyinka waxtarka caafimaad leh ay u siman yihiin ragga iyo dumarku, haddana sida ay marar kala duwan xaqiijiyaan culimada caafimaadku, waxaa jira kuwo waxtarkaas caafimaad ee ay aadamaha siiyaan sii kala tayo iyo awood badan yahay marka loo eego kala duwanaanshiyaha jinsiga. Qormadan  oo aynu ka soo qaadannay shabakadda Al-Carabiya waxa aynu ku eegaynaa qaybo …

Bisha soon waxa ay sannadkan ku hagaagtay xilli xagaa oo lagu jiro bilaha ugu kulul sannadka, sidaa awgeed waxaa muhiim ah in aynu u talo urursanno hababka ugu fiican ee aynu isugu diyaarin karno u adkaysiga bisha soonka, gaar ahaan dhinaca cuntada oo ay tahay in laga xusho noocyada jidhka biyaha u ilaalinaysa isla markaana firfircooni iyo tamar siinaysa, saacadaha …

Waxa aynu maanta taxanaheenii caafimaad ku gorfayn doonaa calool istaaga. Calool istaag waxa loo yaqaanaa marka uu qofku saxaroodo 3 goor ama ka yar todobaadkii. Calool istaaga ayaa ah xaalad caafimaad oo aad caan u ah isla markaana dadka intooda badan ugu yaraan mar uun soo marta/martay noloshooda. Calool istaagu waa astaan ka mid ah astaamaha cuduro kala duwani muujiyaan …

Maadaama la soomanaa saacado badan oo la dareemayo harraad, diihaal iyo dacas, waxay dheguhu dhawrayaan maqalka Aadaanka si afka loola helo cabitaan iyo cunto wixii naftu jamato si looga kabto oonkii, daalkii iyo dihaalkii, waxa sida loo yeelayaa si jirka loo tamriyo loona helo firfircooni. Hase yeshee waxaa suurta-gal ah in aynaan helin tamarti aynu u baahnayn kolka aynu afurno, …

Sannad kasta bilowga bisha soon iyo horraanteedaba waxa ay dhakhaatiirtu soo saaraan talooyin caafimaad oo qofka muslimka ah ka caawinaya in uu cibaadadan qaaliga ah guto, isaga oo dhinaca kalana ka helaya caafimaadkii jidheed ee ku jiray, kana fogaanaya khatartaha iman kara haddii qaladaad qofka ka dhacaan. Qormadan oo uu Geeska Afrika Afsoomaali u rogay waxa aynu ku eegaynaa talooyinkaas …

khubarada ku xeel nafaqada iyo cuntada ayaa ku talinaya in qofka soomaya uu cuno mooska xilliga suxuurta maadama uu faa’iido badan u leeyahay jirka. Waxaa muhiim ah in dadka soomaya ay doortaan cuntooyinka ku habboon suxuurta oo ah cuntada ugu muhiimsan ramadaanka. Cilmi baarisyo la sameeyay waxaa la ogaaday in Moosku uu ka caawiyo jirka bini’aadamka in uusan dareemin harraad …

Cudurka ay soomaalidu u taqaano gastirig wuxuu ku bilowdaa boogo yar yar oo ku samaysma darbiyada caloosha, iyo qeybta ugu horeysa ee xiidmaha yar yar ee loo yaqaano duodenum. Waxaa badanaa caabuqaan keena bakteriyada loo yaqaano H. Pylori iyo aashitada caloosha oo xaalufisa lakabyada maqaarka ee caloosha, taasoo sababta in xuubka jilicsan ee calooshu uu dhaawacmo kadibna qofku uu damqasho dareemo mar …

Ramadaan Mubaarak. Akhriste, waxa aynu qormada maanta ku lafa guri doonaa mid ka mid ah cudurada lala noolaado kaas oo ah macaan ka. Macaanka ayaa noqda dhawr nooc oo ay ugu caansan yihiin Type-1 iyo Type-2. Nooca labaad ayaa ah kan aynu maanta faaqidayno. Noocan ayaa ah mid aan si rasmi ah ugu tiirsanayn qofku in uu qaato insulin. Waxa …

Shubanka waa xaalad saxara jilicsan oo joogta noqoto, caadi ahaan soconaysa dhowr maalmood oo inta badan joogsada bilaa dawo. shuban waxaa lala xiriiriyaa amaba keena infekshan, bakteeriyo iyo mararka qaarkood natiijo ka timid cuno lagu sumoobay. Marka uu xanuunka shubanku raago sida caadiga ah waxa ay ka dhalataa cudur ama xanuun ku dhaca mindhicirada. Shubanka waa dhibaato ay la kulmaan dadka badankooda …

Xanuunka qalalka (epilepsy) waxaa sababa qalad ka dhaca habka dareemayashaa dhexyaalka ah, taasoo sababeysa in carqalad ay ku timaado shaqooyinka neerfayaasha, arintaan waxey dhalineysaa qallal, ama waqti kooban oo qofku dareemo dareeno kala duwan iyo in qofku uu si kumeel gaar ah u miyir daboolmo. Astaamaha qallalka waa kuwo si weyn u kala duwanaan kara inta badan, dadka qaar wuxuu …

Maaraynta Laab Jeexa: Ma dareentaa laabjeex? Haday jawaabtaadu haa tahay, waxa ugu muhiimsan ee lagaa rabo inaad sameesid waa inaad isbadal ku samaysid waxa aad cunaysid iyo hab nololeedkaaga. Dib u habeyn ku samee waxa aad cuneysay Dooro oo cun cuntooyinka dufanku ku yaryahay. Tusaale ahaan hilibka digaaga wuxuu leeyahay maqaar dusha sare kaga dahaaran oo dufan badan u yeelaya …